VỀ THĂM NHÀ TÙ PHÚ LỢI, TỰ HÀO TRUYỀN THỐNG ÔNG CHA

15/12/2021 02 : 14 PM 1942

Khu di tích lịch sử Nhà tù Phú Lợi tọa lạc tại đường Một Tháng Mười Hai (đường 1 tháng 12), phường Phú Lợi, Thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

Nhà tù Phú Lợi do Mỹ - Diệm xây dựng năm 1957 để giam cầm các cán bộ, chiến sĩ và người yêu nước trên mọi miền Tổ quốc. Trong 8 năm tồn tại (1957 – 1964), nhà tù Phú Lợi được mệnh danh là “địa ngục trần gian”, nơi ghi dấu tội ác tột cùng của đế quốc và tay sai: đầu độc tù nhân.

Phu Loi Prison Historic Site is located at Mot Thang December Street (December 1st Street), Phu Loi Ward, Thu Dau Mot City, Binh Duong Province.

Phu Loi Prison was built by the US - Diem in 1957 to imprison cadres, soldiers and patriots in all country regions. During its nine years of existence (1957 - 1964), Phu Loi prison was known as "hell on earth", were marked the ultimate crime of the empire and its henchmen: poisoning prisoners.

Hình 1: Toàn cảnh Nhà tù Phú Lợi trước năm 1975

Overview of Phu Loi Prison before 1975

(Nguồn: https://hoangdieuvictoria-bi.forumvi.com/t185-topic )

Nhà tù có diện tích gần 80.000m2, được chia thành 3 khu: I, II và III.

Khu I còn gọi là Khu A hoặc “An trí viện”, là nơi giam giữ tù nhân, gồm 3 trại lớn là Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa. Ba trại chia thành 9 phòng giam là A, B, C, D, E, F, G, H, N. Từng trại, từng phòng giam đều có lưới thép gai, hàng rào kẽm gai bao quanh. Bao quanh 3 trại là 2 bức tường cao, có mấy lớp kẽm gai, hệ thống đèn điện chiếu sáng vào ban đêm, hoàn toàn cách biệt với bên ngoài. Ở giữa trại giam có nhà gác cao để quan sát toàn khu trại. Xung quanh có 4 cổng ra vào và 4 lô cốt canh phòng nghiêm ngặt. Các phòng giam chỉ có hai cửa ra vào ở hai đầu, dọc hai bên tường không có cửa sổ, chỉ có lỗ thông sáng có song sắt chắn. Bên trong mỗi phòng giam có 5 dãy bệ xi măng để tù nhân nằm (trước đó được làm bằng gỗ), có lúc tù nhân đông quá phải nằm xuống cả dưới đất; các góc phòng để thùng vệ sinh. Mỗi phòng giam có diện tích khoảng 750m2 nhưng giam giữ từ 300 đến 500 tù nhân, lúc cao điểm lên tới 700 tù nhân.

The prison has an area of nearly 80,000m2, divided into 3 zones: I, II and III.

Zone I, also known as Zone A or "peace of mind Institute", is a place to keep prisoners, including three large camps: Bach Dang, Chi Lang, and Dong Da. Three camps are divided into nine cells, namely A, B, C, D, E, F, G, H, N. Each camp, each cell is surrounded by barbed wire and fences. Surrounding the three camps are two high walls, several layers of barbed wire, electric lighting system at night, completely separate from the outside. In the middle of the prison, there was a tall guardhouse to observe the whole camp. Around there are 4 entrance gates and 4 strictly guarded blockhouses. The cells have only two doors at both ends, there are no windows on either side of the wall, only bright holes with barricades. Inside each cell, there are 5 rows of cement pedestals for prisoners to lie on (previously made of wood), sometimes the prisoners are so crowded that they have to lie down on the ground; the corners of the room for the toilet bin. Each cell has an area of about 750m2 but holds from 300 to 500 prisoners, at peak up to 700 inmates.

Hình 2: Khu phòng giam C trong nhà tù Phú Lợi năm 2005

Cell C in Phu Loi Prison in 2005

Khu II còn gọi là Khu B, là nơi làm việc của Ban Giám đốc nhà tù cùng các ban trực thuộc như Ban Quản đốc, Ban Điều tra, Ban Mật vụ, Ban Hành động, Ban Phòng vệ an ninh, … Khu III còn gọi là Khu C, là khu giam giữ những tù nhân được xem như đã “được cải hóa” sau khi học lớp chính trị. Những người này chờ ngày mãn hạn “án tù” để được “phóng thích”.

Về số lượng tù nhân, ban đầu, số tù nhân bị Mỹ - Diệm đưa về Phú Lợi là 4 nữ và 100 nam. Sau đó, số lượng tù nhân không ngừng tăng lên. Lúc cao điểm, số tù nhân lên đến 4.771 người (tháng 7/1958). Chế độ ăn uống, sinh hoạt của tù nhân tại Nhà tù Phú Lợi vô cùng khắc nghiệt. Họ bị bắt ăn gạo mục, cá ươn, muối hạt, nước mắm có giòi, … điều kiện sinh hoạt vô cùng thiếu thốn. Tù nhân phải sống bẩn thỉu, hàng tháng trời không có nước tắm giặt; phòng giam thì đông người nhưng chỉ có 2 thùng phuy đặt ngay trong phòng để đi tiểu tiện và đại tiện, vì thế trong phòng giam lúc nào cũng bốc mùi hôi thối, nhất là vào mùa hè.

Zone II, also known as Area B, is the working place of the prison's Directorate and its subordinate departments such as the Management Board, the Investigation Board, the Secret Service Department, the Action Department, the Security Defense Board, etc. called Area C, was the detention center for prisoners who were considered "converted" after taking political classes. These people wait for the expiration of their "prison" sentences to be "released".

Regarding the number of prisoners, initially, the number of prisoners brought to Phu Loi by the US - Diem was four women and 100 men. After that, the number of prisoners kept increasing. At its peak, the number of prisoners reached 4,771 people (July 1958). The diet and activities of prisoners at Phu Loi Prison are extremely harsh. They were forced to eat rotten rice, rotten fish, salt seeds, fish sauce with maggots, ... living conditions were deplorable. Prisoners have to live in filth, for months without water to bathe and wash; The cell is crowded, but there are only two drums placed right in the room to urinate and defecate, so the cell always smells bad, especially in the summer.

Hình 3: Quang cảnh nhà tù với vị trí Lô cốt trung tâm

View of the prison with the location of the central bunker

Chế độ ăn uống, sinh hoạt vô cùng khắc nghiệt, tù nhân ở Phú Lợi còn phải lao động khổ sai và thường xuyên bị đánh đập, tra tấn. Bọn cai ngục ở nhà tù Phú Lợi sử dụng các hình thức tra tấn như: đánh bằng gậy gỗ, treo lên trần nhà, trấn nước, “cấp cứu”, tra điện, … để tra tấn tù nhân. Ngoài ra, tù nhân còn bị nhốt trong chuồng cọp kẽm gai, phòng kỷ luật, phòng biệt giam, …

Đừng hỏi tên ai còn ai mất

Sáu nghìn người chỉ một tên chung

Chỉ một tên: hòa bình thống nhất

Tên những người bất khuất trung kiên

(Hoàng Trung Thông)

The diet and living were extremely harsh, prisoners in Phu Loi also had to do hard labor and were often beaten and tortured.

The guards at Phu Loi prison used torture methods such as beating with wooden sticks, hanging from the ceiling, watering, "first aid", electricity, ... to torture prisoners. In addition, prisoners are also locked in barbed wire cages, discipline rooms, solitary confinement rooms, etc.

Don't ask anyone's name, who else will die

Six thousand people with only one common name

Only one name: peaceful reunification

Names of those who are indomitable and loyal

(Hoang Trung Thong)

Hình 4: Sàn nằm Phòng giam B còn lại (Ảnh: Xung Dung – Panoramio)

The floor of the remaining Cell B

Đặc biệt, tại nhà tù Phú Lợi, Mỹ - Diệm còn gây ra một việc được xem là tột cùng của tội ác, đó là đầu độc tù nhân. Vụ đầu độc tù nhân diễn ra vào cuối tháng 11, đầu tháng 12 năm 1958. Với âm mưu thủ tiêu 400 tù chính trị loại A trên đường đày ra Côn Đảo, Mỹ - Diệm đã đưa bánh mì có tẩm độc từ Sài Gòn lên Phú Lợi. Tuy nhiên, do tàu chở tù nhân đi Côn Đảo bận việc đột xuất (có tài liệu viết là do biển động) nên không đưa tù nhân đi được. Do đó, số bánh mì tẩm thuốc độc nằm lại ở Phú Lợi và địch đã quyết định sử dụng số bánh mì đó để đầu độc tù nhân nhà tù Phú Lợi. Ngày chủ nhật (30/11/1958), địch mua thêm bánh mì mới rồi trộn lẫn với số bánh mì tẩm độc và nấu cà-ri bò cho tù nhân ăn chung với bánh mì. Sau khi dùng bữa, các tù nhân có những biểu hiện trúng độc: đau bụng, nôn mửa, co quắp, hộc máu, ngất xỉu, …

In particular, at Phu Loi prison, My - Diem also committed something that is considered the ultimate in crime, which is poisoning prisoners. The poisoning case took place in late November, early December 1958. With a plot to kill 400 class A political prisoners on the way to Con Dao, America - Diem brought poisoned bread from Saigon up. Phu Loi. However, because the ship carrying prisoners to Con Dao was busy with unexpected work (there were documents written that it was due to rough seas), so it could not take the prisoners away. Therefore, the poisoned bread remained in Phu Loi and the enemy decided to use that bread to poison the prisoners of Phu Loi prison. On Sunday (November 30, 1958), the enemy bought new bread and mixed it with poisoned bread and cooked beef curry for prisoners to eat with bread. After eating, the prisoners showed signs of poisoning: abdominal pain, vomiting, convulsions, vomiting blood, fainting, ...

Hình 5: Khu vực nằm của tù nhân tại Phòng giam A

Prisoners' quarters in Cell A

Đến ngày 01/12/1958, số tù nhân bị ngộ độc tăng lên hàng trăm người, nhiều người chết, số nằm hôn mê bất tỉnh, … số anh chị em tù nhân bệnh nặng bị quân địch khiêng khỏi trại, đến ngày 02/12 và 03/12 số bệnh nhân nặng và chết càng đông, số người bị vùi tại chỗ, số người bị nặng chuyển đi, nhưng số tù nhân ấy không thấy được chuyển lại Phú Lợi nữa. Trước tình hình đó, Đảng ủy nhà tù đã tổ chức tù nhân đấu tranh chống vụ đầu độc, sử dụng mọi biện pháp để cứu chữa cho những người bị ngộ độc, yêu cầu bọn cai ngục phải tìm cách chữa trị, đồng thời phá vỡ mái nhà giam để dùng loa phóng thanh thông báo với bên ngoài về tội ác của địch và kêu gọi sự ủng hộ, giúp đỡ từ bên ngoài.

On December 1, 1958, the number of prisoners being poisoned increased to hundreds of people, many died, some were in a coma, unconscious, ... the number of seriously ill prisoners and brothers and sisters were carried out of the camp by the enemy. 12 and 3/12 the number of seriously ill and dead patients increased, the number of people was buried in place, the number of seriously injured people were transferred, but those prisoners were not seen and transferred back to Phu Loi. Faced with that situation, the Prison Party Committee organized prisoners to fight against the poisoning, used all means to cure those who were poisoned, asked the prison guards to find a cure, and destroyed broke the roof of the prison to use loudspeakers to inform the outside about the enemy's crimes and call for support and help from the outside.

Hình 6: Trại biệt giam/ Phòng kỷ luật

The solitary confinement camp/Disciplinary room

Sự căm phẫn đó đã được nhà thơ Tố Hữu thể hiện sâu sắc trong bài thơ “Thù muôn đời muôn kiếp không tan”, năm 1959:

“…Trong một ngày - mồng một tháng mười hai

Nào ai ngờ không có nửa ngày mai!

Chúng tôi chết, trong đêm dài tàn khốc

Đứt ruột đứt gan, nắm cơm thuốc độc

Tím xương do nanh nọc lũ đê hèn

Trái tim hồng chết uất máu bầm đen…”

That indignation was deeply expressed by the poet To Huu in the poem "Eternal enmity forever and ever will not dissolve", in 1959:

“…In one day - December 1st

Who would have thought there was no half tomorrow!

We die, in the long cruel night

Broken intestines, broken liver, poisoned rice

Bone purple due to the fangs of cowards

The red heart died with blood and black blood…”

Hình 7: Cổng vào Khu di tích lịch sử quốc gia Nhà tù Phú Lợi

Gate to Phu Loi Prison National Historic Site

Vụ đầu độc làm chết rất nhiều người tù nhân – những người con kiên trung của Tổ quốc. Sự kiện này càng thổi bùng lên ngọn lửa căm thù đế quốc và tay sai, gây chấn động khắp Năm Châu, làm lay động hàng triệu trái tim yêu chuộng hòa bình trên Thế giới. Trước sự đấu tranh mạnh mẽ của Nhân dân Việt Nam và Nhân dân Thế giới, đồng thời nhằm xóa dấu vết tội ác của Đế quốc và tay sai, năm 1964, Mỹ - Ngụy chấm dứt hoạt động của nhà tù Phú Lợi.

The poisoning killed many prisoners - loyal children of the Fatherland. This event further fanned the flames of hatred for the empire and its minions, causing shocks throughout the Five Continents, stirring millions of peace-loving hearts worldwide. Before the strong struggle of the people of Vietnam and the people of the world, and at the same time to erase the traces of the crimes of the Empire and its henchmen, in 1964, the US - Wei ended the operation of Phu Loi prison.

Tại đây, trong nơi giam cầm khắc nghiệt của nhà tù, chi bộ Đảng cộng sản Việt Nam được thành lập lãnh đạo tù nhân, từng bước đấu tranh với kẻ thù. Nhà tù Phú Lợi trở thành một bằng chứng về tội ác của Mỹ – Ngụy tại miền Nam Việt Nam; nơi đây là biểu tượng cho lòng dũng cảm của cán bộ đảng viên, các đồng chí cách mạng và đồng bào yêu nước đã ngã xuống trong nhà tù vì độc lập, tự do, hoà bình, hạnh phúc cho quê hương đất nước.

Here, in the harsh confinement of the prison, a branch of the Communist Party of Vietnam was established to lead the prisoners, step by step to fight the enemy. Phu Loi prison became proof of the crimes of the US - Wei in South Vietnam; This place is a symbol of the courage of party cadres, revolutionary comrades and patriotic compatriots who fell in prison for independence, freedom, peace and happiness for the homeland.

Hình 8: Khu nhà giam chứa tù nhân được phục dựng

Prison area for prisoners has been restored

Một bức tượng bằng đồng cao 3,5m của cố Tác giả điêu khắc Diệp Minh Châu, thể hiện sự đau thương trong ngày xảy ra vụ đầu độc, tái diễn lại lịch sử nêu cao tinh thần đấu tranh bất khuất của tù nhân Phú Lợi năm xưa. Hai hình tượng trong bức tượng thể hiện rõ nét ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết (hình tượng người phụ nữ trúng độc trong tư thế ngã gục xuống như vừa trải qua một sự đau đớn đến tột cùng và hình tượng người nam, một tay đưa ra đỡ ngang thắt lưng người phụ nữ, một tay đưa thẳng lên ngực hơi dồn về phía trước, miệng mở rộng như đang thét vang, biểu hiện sự căm hờn đến tột đỉnh).

A 3.5m high bronze statue of the late Sculptor Diep Minh Chau, expressing the grief on the day of the poisoning incident, re-enacting the history upholding the indomitable fighting spirit of Phu Loi prisoners. in the past. The two figures in the statue clearly show the thin line between life and death (the image of a poisoned woman in a collapsing position as if she has just experienced extreme pain and the image of a male , one hand reaches out to support the woman's waist, one hand goes straight to the chest slightly forward, mouth wide open as if screaming, expressing hatred to the climax).

Bức tượng như một nhân chứng lịch sử, nhắc nhở chúng ta về một thời kỳ đau thương của dân tộc. Đó cũng là biểu tượng về tinh thần đấu tranh bất khuất mà cha anh đi trước đã để lại cho thế hệ đi sau soi mình để ra sức học tập, rèn luyện, để góp phần dựng xây đất nước ngày càng giàu đẹp hơn.

The statue serves as a historical witness, reminding us of a traumatic time for the nation. It is also a symbol of the indomitable fighting spirit that his father left behind for the next generation to study and practice, to contribute to building a more prosperus and more beautiful country.

Hình 8: Tượng đài trung tâm tại nhà tù Phú Lợi

Central monument at Phu Loi prison

Cùng với biểu tượng Phú Lợi căm thù, trong khuôn viên khu di tích còn có một số hạng mục đã được sửa chữa, phục dựng lại để lưu giữ giá trị di tích và phục vụ khách tham quan, tìm hiểu. Đó là những khu nhà giam với hình tượng những tù nhân được phục dựng hết sức sinh động, thể hiện chế độ giam cầm khắc nghiệt mà Mỹ - Diệm đã thực hiện với những tù nhân từng bị giam cầm, tra tấn nơi đây. Với giá trị lịch sử to lớn và ý nghĩa chính trị quan trọng của khu di tích nhà tù Phú Lợi. Năm 1995, di tích đã được Tỉnh ủy – HĐND - UBND – UBMTTQVN Tỉnh Bình Dương đã cho chủ trương đầu tư công trình biên soạn lược sử và trùng tu, tôn tạo khu di tích vào đúng dịp kỷ niệm 37 năm Ngày đoàn kết, bất khuất đấu tranh chống vụ đầu độc tù nhân Phú Lợi (1995).

Along with the hateful Phu Loi symbol, relic site, there are also several items that have been repaired and restored to preserve the value of the monument and serve visitors and learn. Those are prisons with images of prisoners fixed very vividly, showing the harsh imprisonment regime that the US - Diem implemented with imprisoned prisoners and tortured here. With great historical value and important political significance of the Phu Loi prison relic. In 1995, the relic was approved by the Provincial Party Committee - People's Council - People's Committee - Vietnam Fatherland Front Committee of Binh Duong Province for the investment policy of compiling history and restoring and embellishing the relic site on the occasion of the 37th anniversary of Solidarity Day. Indomitable struggle against the poisoning of prisoner Phu Loi (1995).

Hình 9: Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Phường 7, Quận 3, TPHCM tham quan sa bàn tại Phòng trưng bày

Ho Chi Minh Communist Youth Union, Ward 7, District 3, Ho Chi Minh City visited the sand table at the Gallery

Hàng năm, di tích đã tiếp đón nhiều lượt du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu về lịch sử đấu tranh cách mạng của con người Việt Nam. Khu di tích Phú Lợi trở thành nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau. Các đoàn Thanh niên, thiếu nhi, tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội LHTN Việt Nam, Đội TNTP Hồ Chí Minh đến tham quan, giao lưu, kết nạp đoàn viên mới, các hoạt động cắm trại, hướng đạo, ... ôn lại truyền thống cách mạng hào hùng của cha anh.

Every year, the relic welcomes many domestic and foreign tourists to visit and learn about the history of the Vietnamese people's revolutionary struggle. Phu Loi relic has become a place traditional revolutionary education for today and future generations. Youth unions, children's organizations, Ho Chi Minh Communist Youth Union, Vietnam Youth Union, Ho Chi Minh National Youth Union come to visit, exchange, admit new members, camping, scouting activities, … review his father's heroic revolutionary tradition.

Hình 10: Thanh thiếu nhi địa phương dâng hương, hoa tưởng nhớ các thế hệ cha anh

Local children offer incense and flowers in memory of their father's generations

Với giá trị lịch sử to lớn và ý nghĩa chính trị quan trọng, ngày 10/7/1980, Bộ Văn hóa – Thông tin đã ban hành Quyết định số 92/VH/QĐ công nhận Nhà tù Phú Lợi là di tích lịch sử cấp Quốc gia.

With great historical value and crucial political significance, on July 10, 1980, the Ministry of Culture and Information issued Decision No. 92/VH/QD recognizing Phu Loi Prison as a historical relic National level.

BAN CHẤP HÀNH ĐOÀN PHƯỜNG PHÚ LỢI (Tổng hợp)

TÀI LIỆU THAM KHẢO